ΠΕΡΙ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ
ΑΤΟΜΙΚΗ ΒΟΜΒΑ ΜΕΓΑΤΟΝΩΝ ΟΛΗ Η ΠΑΡΑΔΟΔΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΤΙΝΑΖΕΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΛΑΝΕΣ ΟΛΩΝ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ ΛΕΝΕ : 1) ΟΤΙ Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΕΛΕΙΤΕ ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ 2) ΟΤΙ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΝΑ ΚΟΙΝΩΝΟΥΝΕ ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ ΚΑΙ 3) ΟΤΙ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΟΙ ΠΙΣΤΟΙ ΛΑΙΚΟΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟ ΑΡΤΟ ΔΗΛΑΔΗ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.
ΔΕΙΤΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΙΟ - ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΓΙΟ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟ - ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΤΕΛΕΙΤΕ Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΟΙ ΛΑΙΚΟΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΑΡΤΟ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ.
Ἡ καθημερινή συμμετοχή τῶν πιστῶν στήν Θεία Εὐχαριστία (ἀλλά καί ἡ Θεία Κοινωνία ἐκτός ναοῦ, «κατ’ οἶκον», ἄνευ Ἱερέως, τόσο τῶν μοναχῶν, ὅσο καί λαϊκῶν), ἐκφράζεται μέ σαφέστερο τρόπο ἀπό τόν Μέγα Βασίλειο:
«Καί τό κοινωνεῖν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καί μεταλαμβάνειν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, καλόν καί ἐπωφελές…Τίς γάρ ἀμφιβάλλει, ὅτι τό μετέχειν συνεχῶς τῆς ζωῆς, οὐδέν ἄλλο ἐστί ἤ ζῆν πολλαχῶς; Ἡμεῖς μέντοιγε τέταρτον καθ’ ἑβδομάδα κοινωνοῦμεν· ἐν τῇ Κυριακῇ, ἐν τῇ Τετράδι, ἐν τῇ Παρασκευῇ καί τῷ Σαββάτῳ καί ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις, ἐάν ἦ μνήμη Ἁγίου τινός.
Τό δέ ἀναγκάζεσθαί τινα, μή παρόντος Ἱερέως, τήν κοινωνίαν τῇ ἰδίᾳ χειρί λαμβάνειν, μηδαμῶς εἶναι βαρύ, περιττόν ἐστιν ἀποδεικνύεται, διά τό κατά τήν μακράν συνήθειαν καί δι’ αὐτῶν τῶν ἔργων πιστώσασθαι. Πάντες γάρ οἱ κατά τάς ἐρήμους μονάζοντες, ἔνθα μή ἐστν Ἱερεύς, κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες, ἐφ’ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν. Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δέ καί ἐν Αἰγύπτῳ, ἕκαστος καί τῶν λαῶν τελούντων, ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἔχει κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ καί ὅτε βούλεται μεταλαμβάνει δι’ ἑαυτοῦ. Ἅπαξ γάρ τοῦ Ἱερέως τήν θυσίαν τελειώσαντος καί δεδωκότος, ὁ λαβών αὐτήν καί μεταλαμβάνων πιστεύειν ὀφείλει, ὡς παρ’ αὐτοῦ Ἱερέως μεταλαμβάνειν ὀφείλει. Καί γάρ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ Ἱερεύς ἐπιδίδωσι τήν μερίδα καί κατέχει αὐτήν ὁ ὑποδεξάμενος μετ’ ἐξουσίας ἁπάσης καί οὕτω προσάγει τῷ στόματι τῇ ἰδίᾳ χειρί. Ταυτόν τοίνυν ἐστί τῇ δυνάμει, εἴτε μίαν μερίδα δέξηταί τις παρά τοῦ Ἱερέως, εἴτε πολλάς μερίδας ὁμοῦ» («Πρός Καισαρίαν Πατρικίαν», P.G. 32, 484 – 485).
Ὑπέρ τῆς καθημερινῆς Θείας Κοινωνίας τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων συνηγορεῖ καί ἡ μαρτυρία τοῦ Τερτυλλιανοῦ (155 - 240 μ. Χ.), τοῦ ἀποκαλουμένου «Πατρός τῆς Λατινικῆς Ἐκκλησίας», ὁ ὁποῖος μαρτυρεῖ περί τῆς συνηθείας τῶν πιστῶν νά λαμβάνουν κατ’ ἰδίαν μερίδες καθαγιασμένου Ἄρτου, ὥστε νά μεταλαμβάνουν καθημερινά (Τερτυλλιανοῦ, “Ad uxorem”, 2, 5). Ἡ πρακτική αὐτή διατηρήθηκε γιά μέν τούς λαϊκούς μέχρι τόν 7ο αἰώνα, γιά δέ τούς μοναχούς ἐπί μεγαλύτερο διάστημα (Taft, ὅπ. παρ., σελ. 62).
Τό αὐτό δέχεται καί ὁ Μέγας Βασίλειος: «Πάντες γάρ οἱ κατά τάς ἐρήμους μονάζοντες, ἔνθα μή ἔστιν Ἱερεύς, κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες, ἀφ’ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν· ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δέ καί ἐν Αἰγύπτῳ ἕκαστος καί τῶν ἐν λαῷ τελούντων, ὡς ἐπί τῷ πλεῖστον, ἔχει Κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ» (Ἐπιστολή 93η. Βλ. Νικ. Καλογερᾶ, «Χριστιανική Ἀρχαιολογία», σελ. 437).
Τό αὐτό ἐπαναλαμβάνει καί ἡ Ἱερά Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους στήν «Εἰσηγητική Ἔκθεση» τοῦ ἔτους 1970 (μεταξύ τῶν συντακτῶν της ἦταν καί ὁ Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης), μέ τήν ὁποία ἀπάντησε στούς μοναχούς ἐκείνους πού πρέσβευαν τήν συνεχῆ Θεία Κοινωνία. «Καίτοι δέ αἱ τῶν πιστῶν συνάξεις ἐπαύσαντο καθ’ ἡμέραν γινόμεναι, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἀλλ’ ὅμως ἡ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν μετάληψις τῆς Θείας Κοινωνίας, ἐνομίζετο παρά τοῖς Χριστιανοῖς ἀναγκαιοτάτη καί ἀπαραίτητος πρός σωτηρίαν. Τούτου δέ ἔνεκα καί τῆς β’ καί γ’ ἑκατονταετηρίδος, ἐπεκράτησε τό ἔθος τοῦ παραλαμβάνειν ἕκαστον ἀπό τοῦ Ἱερέως Ἄρτον ἡγιασμένον καί τηρεῖν αὐτόν κατ’ οἶκον, ἵνα ἑκάστης ἡμέρας αὐτός τε καί οἱ ἑαυτοῦ οἰκεῖοι μεταλαμβάνουσιν… Ἀλλά καί κατά τήν δ’ καί ε’ ἑκατονταετηρίδα, εὑρίσκομεν τό ἔθος τοῦτο ἐπικρατοῦν ἐν ταῖς κατ’ Αἴγυπτον Ἐκκλησίαις».
Ὁ πόθος αὐτός τῶν Χριστιανῶν τῶν πρώτων αἰώνων γιά τήν καθημερινή συμμετοχή στά Ἄχραντα Μυστήρια, ὁδήγησε πρός τό τέλος τοῦ 2ου αἰ. στήν συχνότερη τέλεση τῆς Θείας Εὐχαριστίας/ Λειτουργίας.
Ἡ σχεδόν καθημερινή συμμετοχή τῶν πιστῶν στήν Θεία Εὐχαριστία (ἀλλά καί ἡ Θεία Κοινωνία ἐκτός ναοῦ, «κατ’ οἶκον», ἄνευ Ἱερέως, τόσο τῶν μοναχῶν, ὅσο καί λαϊκῶν), ἐκφράζεται μέ σαφέστερο τρόπο ἀπό τόν Μέγα Βασίλειο:
«Καί τό κοινωνεῖν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καί μεταλαμβάνειν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, καλόν καί ἐπωφελές…Τίς γάρ ἀμφιβάλλει, ὅτι τό μετέχειν συνεχῶς τῆς ζωῆς, οὐδέν ἄλλο ἐστί ἤ ζῆν πολλαχῶς; Ἡμεῖς μέντοιγε τέταρτον καθ’ ἑβδομάδα κοινωνοῦμεν· ἐν τῇ Κυριακῇ, ἐν τῇ Τετράδι, ἐν τῇ Παρασκευῇ καί τῷ Σαββάτῳ καί ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις, ἐάν ἦ μνήμη Ἁγίου τινός.
Τό δέ ἀναγκάζεσθαί τινα, μή παρόντος Ἱερέως, τήν κοινωνίαν τῇ ἰδίᾳ χειρί λαμβάνειν, μηδαμῶς εἶναι βαρύ, περιττόν ἐστιν ἀποδεικνύεται, διά τό κατά τήν μακράν συνήθειαν καί δι’ αὐτῶν τῶν ἔργων πιστώσασθαι. Πάντες γάρ οἱ κατά τάς ἐρήμους μονάζοντες, ἔνθα μή ἐστν Ἱερεύς, κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες, ἐφ’ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν. Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δέ καί ἐν Αἰγύπτῳ, ἕκαστος καί τῶν λαῶν τελούντων, ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἔχει κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ καί ὅτε βούλεται μεταλαμβάνει δι’ ἑαυτοῦ. Ἅπαξ γάρ τοῦ Ἱερέως τήν θυσίαν τελειώσαντος καί δεδωκότος, ὁ λαβών αὐτήν καί μεταλαμβάνων πιστεύειν ὀφείλει, ὡς παρ’ αὐτοῦ Ἱερέως μεταλαμβάνειν ὀφείλει. Καί γάρ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ Ἱερεύς ἐπιδίδωσι τήν μερίδα καί κατέχει αὐτήν ὁ ὑποδεξάμενος μετ’ ἐξουσίας ἁπάσης καί οὕτω προσάγει τῷ στόματι τῇ ἰδίᾳ χειρί. Ταυτόν τοίνυν ἐστί τῇ δυνάμει, εἴτε μίαν μερίδα δέξηταί τις παρά τοῦ Ἱερέως, εἴτε πολλάς μερίδας ὁμοῦ» («Πρός Καισαρίαν Πατρικίαν», P.G. 32, 484 – 485).
Τό αὐτό δέχεται καί ὁ Μέγας Βασίλειος: «Πάντες γάρ οἱ κατά τάς ἐρήμους μονάζοντες, ἔνθα μή ἔστιν Ἱερεύς, κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες, ἀφ’ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν· ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δέ καί ἐν Αἰγύπτῳ ἕκαστος καί τῶν ἐν λαῷ τελούντων, ὡς ἐπί τῷ πλεῖστον, ἔχει Κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ» (Ἐπιστολή 93η. Βλ. Νικ. Καλογερᾶ, «Χριστιανική Ἀρχαιολογία», σελ. 437).
Τό αὐτό ἐπαναλαμβάνει καί ἡ Ἱερά Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους στήν «Εἰσηγητική Ἔκθεση» τοῦ ἔτους 1970 (μεταξύ τῶν συντακτῶν της ἦταν καί ὁ Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης), μέ τήν ὁποία ἀπάντησε στούς μοναχούς ἐκείνους πού πρέσβευαν τήν συνεχῆ Θεία Κοινωνία. «Καίτοι δέ αἱ τῶν πιστῶν συνάξεις ἐπαύσαντο καθ’ ἡμέραν γινόμεναι, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἀλλ’ ὅμως ἡ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν μετάληψις τῆς Θείας Κοινωνίας, ἐνομίζετο παρά τοῖς Χριστιανοῖς ἀναγκαιοτάτη καί ἀπαραίτητος πρός σωτηρίαν. Τούτου δέ ἔνεκα καί τῆς β’ καί γ’ ἑκατονταετηρίδος, ἐπεκράτησε τό ἔθος τοῦ παραλαμβάνειν ἕκαστον ἀπό τοῦ Ἱερέως Ἄρτον ἡγιασμένον καί τηρεῖν αὐτόν κατ’ οἶκον, ἵνα ἑκάστης ἡμέρας αὐτός τε καί οἱ ἑαυτοῦ οἰκεῖοι μεταλαμβάνουσιν… Ἀλλά καί κατά τήν δ’ καί ε’ ἑκατονταετηρίδα, εὑρίσκομεν τό ἔθος τοῦτο ἐπικρατοῦν ἐν ταῖς κατ’ Αἴγυπτον Ἐκκλησίαις».
Ὁ πόθος αὐτός τῶν Χριστιανῶν τῶν πρώτων αἰώνων γιά τήν καθημερινή συμμετοχή στά Ἄχραντα Μυστήρια, ὁδήγησε πρός τό τέλος τοῦ 2ου αἰ. στήν συχνότερη τέλεση τῆς Θείας Εὐχαριστίας/ Λειτουργίας.
Ἡ σχεδόν καθημερινή συμμετοχή τῶν πιστῶν στήν Θεία Εὐχαριστία (ἀλλά καί ἡ Θεία Κοινωνία ἐκτός ναοῦ, «κατ’ οἶκον», ἄνευ Ἱερέως, τόσο τῶν μοναχῶν, ὅσο καί λαϊκῶν), ἐκφράζεται μέ σαφέστερο τρόπο ἀπό τόν Μέγα Βασίλειο:
«Καί τό κοινωνεῖν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καί μεταλαμβάνειν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, καλόν καί ἐπωφελές…Τίς γάρ ἀμφιβάλλει, ὅτι τό μετέχειν συνεχῶς τῆς ζωῆς, οὐδέν ἄλλο ἐστί ἤ ζῆν πολλαχῶς; Ἡμεῖς μέντοιγε τέταρτον καθ’ ἑβδομάδα κοινωνοῦμεν· ἐν τῇ Κυριακῇ, ἐν τῇ Τετράδι, ἐν τῇ Παρασκευῇ καί τῷ Σαββάτῳ καί ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις, ἐάν ἦ μνήμη Ἁγίου τινός.
Τό δέ ἀναγκάζεσθαί τινα, μή παρόντος Ἱερέως, τήν κοινωνίαν τῇ ἰδίᾳ χειρί λαμβάνειν, μηδαμῶς εἶναι βαρύ, περιττόν ἐστιν ἀποδεικνύεται, διά τό κατά τήν μακράν συνήθειαν καί δι’ αὐτῶν τῶν ἔργων πιστώσασθαι. Πάντες γάρ οἱ κατά τάς ἐρήμους μονάζοντες, ἔνθα μή ἐστν Ἱερεύς, κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες, ἐφ’ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν. Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δέ καί ἐν Αἰγύπτῳ, ἕκαστος καί τῶν λαῶν τελούντων, ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἔχει κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ καί ὅτε βούλεται μεταλαμβάνει δι’ ἑαυτοῦ. Ἅπαξ γάρ τοῦ Ἱερέως τήν θυσίαν τελειώσαντος καί δεδωκότος, ὁ λαβών αὐτήν καί μεταλαμβάνων πιστεύειν ὀφείλει, ὡς παρ’ αὐτοῦ Ἱερέως μεταλαμβάνειν ὀφείλει. Καί γάρ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ Ἱερεύς ἐπιδίδωσι τήν μερίδα καί κατέχει αὐτήν ὁ ὑποδεξάμενος μετ’ ἐξουσίας ἁπάσης καί οὕτω προσάγει τῷ στόματι τῇ ἰδίᾳ χειρί. Ταυτόν τοίνυν ἐστί τῇ δυνάμει, εἴτε μίαν μερίδα δέξηταί τις παρά τοῦ Ἱερέως, εἴτε πολλάς μερίδας ὁμοῦ» («Πρός Καισαρίαν Πατρικίαν», P.G. 32, 484 – 485).
Τό αὐτό μαρτυρεῖ καί ὁ Ὅσιος Βαρσανούφιος ὁ Μέγας. Ἀπαντῶντας στήν ἐρώτηση ἄν κάποιος μπορεῖ νά κοινωνεῖ στό κελλί του κάθε ἡμέρα, λέγει: «Περί δέ τοῦ ἔρχεσθαι τήν Θείαν Κοινωνίαν, ὁπότε κατά καταφρόνησιν οὐ γίνεται, ἀλλά κατά ἀσθένειαν, οὐκ ἐστι κατάκρισις· καί γάρ ὁ ἀρχίατρος πρός τούς πάνυ κάμνοντας καί κακῶς ἔχοντας, ἀφ’ ἑαυτοῦ ἦλθεν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός
